De geschiedenis van molen De Hoop

Ons verhaal begint niet bij molen De Hoop, maar bij een hele andere molen: de Bovenmolen in Oldebroek-Mulligen. Deze molen, die ook wel ‘De Tijd’ genoemd werd, is inmiddels verdwenen. Molen De Hoop bestaat nog, en is inmiddels weer helemaal in haar oude glorie hersteld, maar de weg ernaartoe is een hele lange geweest.

Een familiedrama
Hendrika Wilhelma Spijkerboer trouwt in 1808 met Jan Janszoon Spronk. Hij is molenaar op de Bovenmolen in Oldebroek. Op 4 juli 1819 krijgt Jan tijdens het werken in de molen een ernstig ongeval. Zijn verwondingen zijn zo ernstig, dat hij het niet overleeft. Alsof het nog niet droevig genoeg is, laat hij – na het eerdere verlies van twee kinderen – een zwangere Hendrika achter. Het noodlottige ongeval haalt zelfs het nieuws, de Arnhemse Courant bericht erover in 1819:

Een nieuwe start
Hendrika gaat niet bij de pakken neerzitten, maar ze zet het werk op de molen voort. Twee jaar later hertrouwt ze met Hendrik Blaauw. Op vrijdag 5 april 1822 wordt hun oudste zoon Kornelis geboren. Met zulke gedreven ouders is het natuurlijk onvermijdelijk: het vak van molenaar wordt hem met de paplepel ingegoten.

Op 29-jarige leeftijd trouwt Kornelis met Jannigje Agter de Mole. Hoe kan het ook anders met zo’n naam! Samen krijgen zij twee zoons, Hendrik en Willem. In het jaar 1853 laat Kornelis Blaauw molen ‘De Hoop’ bouwen aan de Zuiderzeeschenstaatweg, waar hij dertig jaar lang zijn vak met passie uitoefent.

Een wisseling van de wacht
In de loop van de jaren keert het tij voor Kornelis. Het gaat het niet goed met de zaken. Uiteindelijk ziet hij zich genoodzaakt om zijn gehele bezit te verkopen. Notaris Van Asselt uit Oldebroek regelt de verkoop, en plaatst een aankondiging van de verkoop in de Provinciale Overijsselsche en Zwolsche Courant van 31 december 1883:

‘Den wind-, olie-, pel- en korenmolen De Hoop’ wisselt niet veel later, in januari 1884, van eigenaar. Coenraad van de Poll, molenaar uit Putten, tekent voor molen De Hoop, terwijl de zoons van Kornelis, Hendrik en Willem, samen ‘Den wind-korenmolen’ de Bovenmolen kopen. Zo blijft een deel van het bezit toch nog in handen van de familie.

Terug in oorspronkelijke handen
Wanneer Coenraad op 12 januari 1921 in Oldebroek komt te overlijden, valt “de Hoop” in handen van zijn zoon, Evert van de Poll. De roerige jaren dertig dienen zich aan en op het absolute hoogtepunt van de crisisjaren – in 1935 – moet Evert de molen verkopen. Gerrit Blaauw Hendrikszoon, de kleinzoon van de oorspronkelijke bouwer van de molen, koopt ‘de Hoop’ en zo komt de molen uiteindelijk weer in het bezit van de familie Blaauw, die tot op heden samen met een aantal liefhebbers de molen in perfecte staat houden.

Graven in het verleden
Molen De Hoop is door zijn drie functies erg bijzonder in zijn soort. Zoals dat gaat bij historische bouwwerken, gaan sommige details echter verloren in de tijd. Zo wordt op kaarten van het kadaster in 1873 voor het eerst ‘oliemolen De Hoop’ vermeld. Vanaf 1918 verandert dat echter in ‘KM De Hoop’, waarbij KM voor korenmolen staat. Mogelijk is vanaf die tijd het voor deze molen zo typerende oliewerk buiten gebruik gesteld. We weten het niet precies. Wat we wel weten, is dat het oliewerk inmiddels gelukkig weer in ere is hersteld.

Bewaren voor de toekomst
Om het indrukwekkende bouwwerk dat molen De Hoop is, ook voor volgende generaties te kunnen bewaren, werd de molen in 2014 ondergebracht in ‘Stichting molen De Hoop 1853’. De molen heeft ontzettend veel transities en veranderingen meegemaakt, waaronder de laatste grootschalige in 2019 heeft plaatsgevonden. Toen werd het oliewerk herbouwd. Daarmee is het de allerlaatste molen in Nederland met drie werkende functies: het is een oliemolen, een korenmolen en een pelmolen in één. Als je meer wilt weten over de restauratie en de technische geschiedenis van de molen, dan kun je hier je hart ophalen.